Ogród przyjazny owadom pożytecznym. Domki dla owadów

Zanieczyszczenie środowiska naturalnego i masowe stosowanie chemicznych oprysków - niestety - powoduje, że populacja owadów pożytecznych z roku na rok się zmniejsza. Zubaża to bioróżnorodność ekosystemów i wpływa negatywnie na ich funkcjonowanie. Czy możemy zrobić coś we własnym zakresie, aby pomóc owadom pożytecznym? Zdecydowanie tak. Każdy z nas może zacząć (na miarę swoich możliwości) tworzyć przyjazne owadom, wolne od szkodliwych środków ochrony roślin, oazy.

Bioróżnorodne i bogate w rośliny miododajne środowisko możemy stworzyć zarówno w przydomowy ogrodzie, jak i w donicach czy skrzynkach na balkonie lub tarasie. Nie jest to ani trudne, ani kosztowne. Większość przyjaznych pszczołom, trzmielom czy motylom gatunków roślin jest łatwych w uprawie i bardzo dekoracyjnych. Poznaj upodobania owadów i dowiedz się, co im szkodzi, a będziesz wiedzieć, jak stworzyć ogród przyjazny owadom pożytecznym.

Zasady uprawy roślin w ogrodzie przyjaznym dla owadów pożytecznych

Najważniejszą zasadą jest to, by nie szkodzić dziko żyjącym owadom takim jak pszczoły samotnice, osy, trzmiele, motyle i wiele innych. Pamiętajmy, że najgroźniejsze dla ich życia i zdrowia są chemiczne środki ochrony roślin takie jak:

• pestycydy,
• fungicydy,
• insektycydy.

Nie powinno się ich w ogóle stosować. Uprawa roślin w ogrodzie przyjaznym owadom pożytecznym musi być w pełni ekologiczna.

Pamiętajmy, że syntetyczne środki ochrony roślin nie tylko szkodzą owadom, ale także destrukcyjnie wpływają na jakość gleb oraz wody, a także w większości przypadków są substancjami silnie trującymi, które nieumiejętnie lub nieostrożnie stosowane mogą zaszkodzić także zdrowiu naszemu. Nie wahajmy się więc całkowicie z nich zrezygnować. Z powodzeniem zastąpią je naturalne ekologiczne środki ochrony roślin. Znajdziemy wśród nich preparaty prewencyjne oraz interwencyjne o szerokim spektrum działania, które wykazują właściwości antybakteryjne i grzybobójcze. Możemy skorzystać z gotowych środków dostępnych w dobrych sklepach ogrodniczych, które zostały wyprodukowane na bazie wyciągów roślinnych na przykład z czosnku, pokrzywy, rumianku czy pestek grejpfruta.

Kolejną kategorią produktów, z których używania w ekologicznym ogrodzie przyjaznym owadom powinniśmy, zrezygnować są nawozy sztuczne. O wiele lepszym rozwiązaniem są naturalne nawozy w postaci:

• biohumusu,
• kompostu roślinnego,
• przekompostowanego obornika,
• gnojówek roślinnych,
• a także naparów i wywarów ziołowych.

Nie tylko dostarczą one roślinom w naszym ogrodzie niezbędnych minerałów, ale też wielu cennych związków organicznych, a także wpłyną pozytywnie na strukturę i jakość gleby i co najważniejsze są nietoksyczne, a więc bezpieczne dla owadów oraz całego ekosystemu.

Kolejnym ważnym aspektem przy tworzeniu ogrodu przyjaznego dla owadów jest zbudowanie bioróżnorodności. Chodzi o to, by naszym ogrodzie rosło wiele różnych gatunków roślin. Powinny to być zarówno rośliny typowo ozdobne, jak i zioła, warzywa, ale także w miarę możliwości drzewa i krzewy. W ogrodzie dla owadów pożytecznych unikajmy monokultur. Jeśli chcemy pomóc owadom, to zrezygnujmy z dosyć modnego i często wybieranego modelu ogrodu całkowicie obsianego nisko koszoną trawą z żywopłotem z żywotników. Wygląda on estetycznie, ale ma niewielką wartość biologiczną i z pewnością nie przyciągnie zbyt wielu owadów, nie zapewni im schronienia ani pożywienia.

Rośliny przyjazne owadom pożytecznym

Owady pożyteczne potrzebują do życia roślin miododajnych, które zapewnią im pożywienie, ale także roślin, na których będą mogły się rozmnażać i którymi żywią się gąsienice (jest to szczególnie ważne w przypadku motyli), a także roślin, które zapewnią im bezpieczne schronienie razie niebezpieczeństwa lub niekorzystnych warunków atmosferycznych.

Roślin przyjaznych owadom pożytecznym jest całe mnóstwo. Znajdziemy je zarówno wśród kwitnących typowo ozdobnych gatunków jednorocznych i dwuletnich oraz bylin, jak i wśród ziół, warzyw, krzewinek, krzewów i drzew. Wybór gatunków jest tak ogromny, że z pewnością każdy z nas znajdzie coś dla siebie, niezależnie od gustu oraz stylu, w jakim chcemy urządzić swój ogród.

Najkorzystniejsze dla owadów pod względem siedliskowym są bez wątpienia ogrody w stylu rustykalnym czy wiejskim, ale przy odpowiedniemu zaplanowaniu nasadzeń i ekologicznej pielęgnacji roślin, właściwie każdy ogród może stać się piękną oazą dla owadów pożytecznych.

Wśród gatunków miododajnych przyjaznych pszczołom, trzmielom i motylom godne polecenia są poniższe rośliny.

Zioła przyjazne owadom pożytecznym

Uwielbiane przez owady zioła to:

• szałwia,
• tymianek,
• macierzanka,
• mięta,
• hyzop,
• wiesiołek,
• lawenda,
• werbena,
• lebiodka, czyli oregano.

Ozdobne rośliny kwitnące przyjazne owadom pożytecznym

Owady bardzo lubią kwiaty takich gatunków jak:

• facelia,
• groszek pachnący,
• kosmos,
• floks,
• cynia,
• rozchodnik,
• budleja Dawida.

Poza roślinami ozdobnymi warto pozostawić na ogrodzie choćby jeden zupełnie dziki zakątek, najlepiej lekko ocieniony, w którym będą rosły dzikie rośliny, powszechnie uważane za chwasty jak na przykład:

• pokrzywa,
• tasznik,
• mniszki,
• komosy.

Jest to bardzo ważne, ponieważ wiele z takich roślin stanowi miejsce składania jaj oraz żerowania gąsienic owadów pożytecznych. Przykładowo liście pokrzywy są przysmakiem dla gąsienic motyli takich gatunków jak: rusałka pawik oraz rusałka admirał.

Pamiętajmy też, aby znaleźć w naszym ogrodzie miejsce na krzewy lub jeśli to możliwe drzewa. Nie ograniczajmy się tylko do popularnych gatunków ozdobnych iglaków. Szczególnie cenne dla dzikich owadów są bowiem drzewa i krzewy liściaste, które stanowią idealne schronienie dla wielu gatunków owadów. Jesienią, gdy opadną z nich liście, nie zbierajmy ich. Pozostawmy je na ziemi, ponieważ stanowią one zimową kryjówkę dla biedronek, trzmieli, motyli i wielu innych owadów.

Domki dla owadów pożytecznych

W ostatnich latach prawdziwym hitem są mini domki lub hoteliki dla owadów. Możemy je umieścić w ogrodzie, ale również na balkonie czy tarasie. W takim domku owady mogą się rozmnażać, schronić w czasie opadów deszczu, a nawet bezpiecznie przezimować.

Można kupić gotowy domek dla owadów. Wiele modeli znajdziemy w centrach ogrodniczych. Możemy też samodzielnie zbudować taką kryjówkę dla owadów pożytecznych. Wystarczy zbić kilka deseczek i wypełnić powstały w ten sposób domek wiązkami suchych roślin o pustych pędach. Umocowujemy je gliną, a przestrzenie między nimi wypełniamy sianem lub suchymi liśćmi. Takie hoteliki chętnie zasiedlają pszczoły samotnice lub trzmiele.

Możemy też zrobić domki dla innych owadów, na przykład związując ciasno kawałki kory, nawiercając otwory w grubszych deseczkach lub pieńkach bądź zbijając ze sobą kilka deseczek i wypełniając wnętrze domu suchymi liśćmi. W takich domkach chętnie zamieszkają i schronią się na zimę biedronki oraz złotooki.

Pamiętajmy, że domki dla owadów powinniśmy powiesić lub ustawić w możliwie jak najspokojniejszym osłoniętym od wiatru, ciepłym i słonecznym miejscu.

W ogrodzie przyjaznym owadom nie powinno także zabraknąć wody. Jest ona im niezbędna do picia, szczególnie w czasie upalnego lata, a także jest potrzebna wielu gatunkom w procesie rozmnażania. Oczywiście najlepsze są zbliżone do naturalnych zbiorniki wodne w postaci na przykład niewielkiego stawu czy oczka wodnego. Nie zawsze jednak wykonanie takiego założenia jest możliwe. Sprawdzą się także różnego rodzaju niewielkie fontanny ogrodowe, czy po prostu płytkie ozdobne kamienne misy z wodą. Na balkonie lub tarasie możemy ustawić niewielkie spodeczki albo pojemniczki wypełnione kamykami zalanymi do ¾ wysokości wodą, aby owady mogły bezpiecznie usiąść na suchej części kamieni i zaspokoić pragnienie.

Świetnym rozwiązaniem jest także zakup i powieszenie lub postawienie w ogrodzie, na tarasie czy balkonie gotowego poidełka dla owadów. Takie urządzenia są powszechnie dostępne w sklepach z asortymentem ogrodniczym.