Fugowanie to wypełnianie spoiną przerw pozostawionych pomiędzy poszczególnymi płytkami. Jest ono konieczne w przypadku okładzin z płytek kamiennych oraz ceramicznych, ponieważ narażone są one na zmiany temperatur, czy ruchy spowodowane osiadaniem budynków i bez spoin uległyby zniszczeniu. Dodatkowo fugi pełnią funkcję estetyczną.
Fugowanie nie jest trudne. Z powodzeniem możemy wykonać je sami. Kluczowe jest dobranie odpowiedniego preparatu do spoinowania oraz prawidłowe jego zastosowanie. Na rynku dostępnych jest bardzo wiele różnych produktów do spoinowania. Trzeba dopasować fugę do rodzaju płytek, podłoża, ich umiejscowienia (wewnątrz, czy na zewnątrz budynku), a także dobrać odpowiedni kolor.
Jak fugować płytki?
Niezależnie od rodzaju płytek, nie powinno się nigdy układać ich na styk. Konieczne jest zostawienie przez pomiędzy nimi ze względów technicznych. Płytki mogą podlegać różnego rodzaju oddziaływaniom takim jak:
- ruchy konstrukcyjne - przykładowo podczas osiadania budynku,
- ruchy termiczne - wynikające ze zmiennych temperatur na przykład na balkonie, tarasie, w przypadku zainstalowania ogrzewania podłogowego, w obudowie kominka i wielu innych miejscach.
Jeśli położymy płytki bezpośrednio jedna przy drugiej bez fug, istnieje duże prawdopodobieństwo, że z czasem popękają lub zostaną wypchnięte na wierzch. Dlatego właśnie należy wykonać fugowanie. Rodzaj fug, ich wielkość oraz sposób fugowania są uzależnione od rodzaju płytek, podłoża oraz warunków, w jakich znajduje się okładzina.
Okładzina do fugowania
Wybór materiałów do spoinowania okładzin jest ogromny. Kwestią kluczową jest odpowiednie dobranie fugi, aby nie tylko pięknie się prezentowała, ale również była trwała. Pamiętajmy, że na zewnątrz budynków, powinniśmy zawsze wybierać fugi mrozoodporne, aby uniknąć ich szybkiej erozji pod wpływem niskich temperatur w zimie. Z kolei na podłogach i tarasach najlepiej sprawdzą się fugi elastyczne, na powierzchniach kamiennych, takie szybko wiążące wodę, a w pomieszczeniach narażonych na dużą wilgotność takich jak łazienka, toaleta, pralnia, czy kuchnia najlepiej sprawdzą się fugi hydrofobizowane.
Do fugowania nie powinniśmy przystępować wcześniej niż 24 godziny po położeniu płytek. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy została użyta szybkoschnąca zaprawa klejowa - wówczas można spoinować już po 4 godzinach od zakończenia prac.
Zanim rozpoczniemy fugowanie, należy:
- usunąć krzyżyki dystansowe znajdujące się pomiędzy płytkami,
- usunąć resztki zaprawy klejowej z powierzchni płytek oraz szczelin pomiędzy nimi,
- dokładnie umyć powierzchnię płytek i poczekać aż całkowicie wyschnie.
Rodzaje fug
Do wyboru mamy dwa rodzaje preparatów do spoinowania, a mianowicie te oparte na spoiwie cementowym, oraz zawierające żywice epoksydowe. Warto wiedzieć, czy się od siebie różnią i jak ich używać.
Fugi cementowe
Fugi cementowe kupujemy w postaci proszku składającego się z białego lub szarego cementu stanowiącego spoiwo, kruszywa o niskiej granulacji oraz różnego rodzaju pigmentów i wypełniaczy. Fugę przygotowujemy, rozrabiając taką mieszankę z wodą. Mieszanki na bazie cementu są dostępne w wielu różnych kolorach, a nawet z takimi dodatkami estetycznymi jak brokat, czy pył perłowy. Występują one również w wielu różnych wersjach nadających się zarówno na powierzchnie zewnętrzne takie jak tarasy, czy balkony, jak i na podłogi w pomieszczeniach suchych typu salon, a także łazienek i kuchni. Fugi cementowe są wytrzymałe, trwałe, odporne na uszkodzenia. Ponadto są tanie i łatwo się je kładzie. Fugowanie spoiną cementową możemy przeprowadzić w temperaturze od 5 do 25 stopni i można ją nakładać jednocześnie na dużą powierzchnię. Nakładanie fugi cementowej krok po kroku:
1. Sporządzenie zaprawy do fugowania
Najpierw powinniśmy przeczytać informacje na opakowaniu zakupionej przez nas mieszkanki fugowej. Następnie przygotowujemy ją ściśle według zaleceń producenta, mieszając proszek z wodą do uzyskania konsystencji gęstej śmietany. W praktyce wystarczy 2-3h pracy przy użyciu mieszadła wolnoobrotowego.
2. Rozprowadzenie fug
Do rozprowadzania masy fugowej najlepiej użyć szerokiej pacy gumowej. Podczas jej nakładania na okładzinę, jak najwięcej mieszkanki wciskajmy w szczeliny pomiędzy płytkami, aby szczelnie je wypełnić. Unikajmy zostawiania dużych ilości niewykorzystanej fugi na powierzchni płytek. Jest to praca stosunkowo prosta, trzeba tylko wykonać ją dokładnie.
3. Czyszczenie okładziny po fugowaniu
Do mycia płytek z reszty mieszanki fugowej możemy przystąpić wtedy, gdy masa zacznie wiązać. Bardzo łatwo to zaobserwować, ponieważ staje się ona wtedy matowa. Powierzchnię okładziny myjemy dokładnie dosyć twardą gąbką zamoczoną w czystej wodzie. Bardzo ważne jest dokładne usunięcie resztek preparatu oraz zachowanie ładnego łódkowatego kształtu fug, dlatego warto przeznaczyć na tę czynność nieco więcej czasu. Gąbkę do mycia po każdym przetarciu powierzchni płuczemy w czystej wodzie i powtarzamy czyszczenie do momentu uzyskania całkowitej czystości płytek.
4. Zaopatrzenie detali
Na koniec pozostaje tylko ewentualne wykonanie takich drobnych prac jak na przykład silikonowanie wzdłuż cokołu. Po ich wykonaniu możemy już podziwiać efekty swojej pracy.
Fugi epoksydowe
Ten rodzaj fug składa się z utwardzacza oraz masy epoksydowej. Fugi takie mają liczne zalety. Należą do nich:
- wodoodporność i mrozoodporność, co pozwala na ich używanie zarówno w pomieszczeniach, jak i na zewnątrz budynków.
- elastyczność - dzięki temu świetnie sprawdzają się przy ogrzewaniu podłogowym oraz na basenach,
- odporność na działanie substancji chemicznych,
- trudno je zabrudzić i łatwo wyczyścić,
- duża twardość i odporność na uszkodzenia mechaniczne.
Fugi epoksydowe są tak odporne, że idealnie sprawdzają się w pomieszczeniach przemysłowych, ale coraz częściej decydujemy się również na ich położenie w domu. Niestety trzeba wziąć pod uwagę, iż są one znacznie droższe niż fugi cementowe, oraz zdecydowanie trudniejsze do położenia. W praktyce najlepiej zatrudnić do prac fachowca, ale tutaj musimy się liczyć z wysoką stawką za usługę i poszukać naprawdę dobrego specjalisty z doświadczeniem w wykonywaniu tego rodzaju prac. Oczywiście, możemy również spróbować położyć je sami, jeśli mamy już jakieś doświadczenie w pracach budowlanych. Pamiętajmy jednak, by ściśle przestrzegać zaleceń producenta w zakresie stosowania produktu. Fugi epoksydowe można nakładać w temperaturach pomiędzy 10 a 25 stopni. Prace przebiegają w następujących krokach:
1. Sporządzenie zaprawy do fugowania
Fugi epoksydowe składają się z masy epoksydowej i utwardzacza. Mieszamy ze sobą składniki z opakowania według zaleceń producenta. Pamiętajmy, aby jednorazowo nie robić zbyt dużo mieszanki, ponieważ trzeba ją szybko wykorzystać. Substancje dokładnie mieszamy przez co najmniej 3 minuty do uzyskania jednolitej masy. Od tej chwili mamy między 30 a 45 minut na wykorzystanie całej porcji fugi. Jeśli tego nie zrobimy, to całkowicie stwardnieje i będzie nadawać się tylko do wyrzucenia i to wraz z naczyniem, w którym została sporządzona, ponieważ nie sposób już go domyć.
2. Nakładanie fugi
Tutaj praca wygląda zdecydowanie inaczej niż w przypadku fug cementowych. Otóż niewielkie ilości fugi nakładamy bezpośrednio na szczeliny i dokładnie je wciskamy przy pomocy twardej pacy gumowej. Należy to robić szybko, dokładnie i uważać, aby w jak najmniejszym stopniu zabrudzić powierzchnię płytek. W praktyce ze względu na niewielką ilość jednorazowo przygotowanej mieszanki fuguje się za jednym razem najwyżej kilka do kilkunastu płytek.
3. Czyszczenie płytek
To bardzo ważny krok. Miejsca, gdzie powierzchnia okładziny uległa zabrudzeniu, trzeba jak najszybciej doczyścić. Mamy na to około 20 minut. Po tym czasie masa stwardnieje i będzie bardzo trudna do usunięcia. Powierzchnię płytek myjemy twardą celulozową gąbką, wykonując okrężne ruchu. Trzeba bardzo uważać, aby zanadto nie wygarnąć, a jedynie ładnie ją wyprofilować. Podobnie jak w przypadku spoin cementowych, gąbkę płuczemy kilkukrotnie dokładnie w wodzie, i myjemy płytki do czysta. Jeżeli zdarzy nam się pominąć jakieś zabrudzenie, nie usuniemy go już wodą po zaschnięciu. Możemy to zrobić, używając specjalnego preparatu przeznaczonego do usuwania fug epoksydowych, spirytusu lub acetonu technicznego.
4. Prace wykończeniowe
Teraz pozostaje już tylko wykonanie niezbędnych prac wykończeniowych na przykład silikonowania i można cieszyć się z efektów wykonanej pracy.
Zarówno w przypadku fug cementowych, jak i epoksydowych szerokość spoiny zależy od:
- wielkości płytek (im większe, tym szersze fugi),
- rodzaju powierzchni, na której kładziemy płytki na przykład na podłogach ogrzewanych, muszą one być szersze, ponieważ muszą dobrze kompensować naprężenia termiczne.
- kształtu płytek - szersze fugi w przypadku płytek nieregularnych i o zaokrąglonych krawędziach, węższe, gdy płytki są równo ścięte i kalibrowane.
Fugi sprzedawane są w opakowaniach różnej wielkości od 0, 5 do 5 kilogramów. Zapotrzebowanie na fugę najłatwiej obliczymy, korzystając ze specjalnych kalkulatorów, które znajdziemy na stronach internetowych producentów chemii budowlanej. Możemy także posłużyć się tabelami z zestawieniami zapotrzebowania na fugę w odniesieniu do typowych rozmiarów płytek i standardowych głębokości oraz szerokości spoin. Podobne informacje znajdziemy również bezpośrednio na opakowaniach fug.