Stropodach - czym jest? Rodzaje, warstwy stropodachu

Czym jest stropodach?Stropodach, czyli płaski dach, który jest znakiem rozpoznawczym nowoczesnych minimalistycznych domów oraz tych budowanych w latach 70-tych ubiegłego stulecia. Sprawdź, jakie są rodzaje stropodachów oraz który rodzaj płaskiego dachu jest polecany na pokrycie garażu, a jaki warto wybrać do domu mieszkalnego. Kiedy, warto zrezygnować z dwu- i wielospadowego dachu na rzecz stropodachu?

Od kilku sezonów obserwujemy prawdziwy renesans stropodachów, które do niedawna były znakiem rozpoznawczym domów typu kostka. Kwadratowe i prostokątne murowane klocki pokryte charakterystycznym płaskim dachem to znak rozpoznawczy polskiej architektury z lat 60-tych i 70-tych XX wieku. Przez wielu znienawidzone i średnio funkcjonalne stropodachy powróciły do współczesnego budownictwa i zdobią minimalistyczne geometryczne bryły ultranowoczesnych domów. Nowoczesna technologia i duży wybór materiałów sprawiły, że te współczesne płaskie danych mają niewiele wspólnego z tymi sprzed lat. Podpowiadamy, jaki stropach wybrać i czym różnią się poszczególne rodzaje.

Czym jest stropodach?

Stropodach to płaski dach, będący jednocześnie ostatnią kondygnacją budynku - najczęściej dachy te mają spadek od 3% do 20%. Współczesne płaskie dachy są zamieniane w urocze miejskie tarasy i ogrody. Możliwość aranżacji ogrodu na dachu sprawia, że miejska architektura jednorodzinna zaczyna się zielenić, a mieszkańcy wykorzystują każdy centymetr swojego domu od piwnicy aż po sam szczyt.

Stropodachy z lat 70-tych ubiegłego stulecia nie cieszyły się dobrą sławą, gdyż w większości przeciekały i w niedostatecznym stopniu izolowany dom przed wysokimi i niskimi temperaturami. Współczesne płaskie dachy są równie praktyczne, jak spadziste i cieszą się coraz większą popularnością.

Rodzaje stropodachów

Ze względu na konstrukcję rozróżniamy kilka rodzajów stropodachów. W pierwszej kolejności dzielimy płaskie dachy na te dedykowane do budownictwa mieszkalnego i przemysłowego lub gospodarczego.

1. Stropodach tradycyjny (nieocieplony)

Ten rodzaj pokrywa budowle, które nie są ogrzewane zimą i chłodzone latem (warsztaty, garaże i hale przemysłowe). Ten rodzaj jest najtańszy w wykonaniu i najczęściej powstaje z zaprawy cementowej lub cementowej wzmocnionej kruszywem. Spadek tradycyjnego nieocieplonego można zrobić za pomocą zaprawy lub podczas montażu konstrukcji dachu, którą stanowi blacha trapezowa. Niestety, taki stropodach nie chroni budynku przed niskimi temperaturami zimą i wysokimi latem, a jedyne zabezpiecza go przed deszczem i śniegiem. Natomiast zaletą tego typu dachu jest niski koszt pokrycia budynku.

2. Stropodach ocieplony

Jest dedykowany do budownictwa mieszkalnego. Ten rodzaj dzieli się na:

  • stropodach pełny - składa się z czterech połączonych warstw:
    1. warstwa konstrukcyjna,
    2. warstwa paroizolacyjna,
    3. warstwa termiczna,
    4. warstwa hydroizolacyjna.
  • stropodach odpowietrzany - z wbudowanymi kanalikami służącymi do odprowadzania wilgoci i redukującymi ciśnienie wewnątrz dachu. Ten typ często stosuje się w domach budowanych w wilgotnym klimacie lub na podmokłym terenie, czyli tam, gdzie ryzyko powstawania wilgoci w domu jest największe. Ten typ stropodachu zbudowany jest z:
    1. warstwy nośnej,
    2. warstwy spadkowej,
    3. warstwy dylatacji,
    4. kanalików odpowietrzających,
    5. warstwy pokryciowej.
  • stropodach wentylowany - podobnie jak w poprzednim przypadku jest stosowany w celu zminimalizowania ryzyka kondensacji pod pokryciem i wystąpienia wilgoci w domu. W wielu domach z lat 70-tych XX pokrytych właśnie stropodachem w powietrzu unosił się nieprzyjemny zapach wilgoci, a na ścianach pojawiały się zacieki i ciemne wilgotne plamy. Ten rodzaj konstrukcji dachu eliminuje problemy z wilgocią w domu (pod warunkiem, że jest prawidłowo wykonany). Posiada on konstrukcję dwudzielną i składa się z:
    1. stropu poziomego,
    2. styropianu,
    3. wierzchniej warstwy ze spadkiem.
  • stropodach odwrócony - najczęściej stosuje się, gdy dach ma być zagospodarowany jako przestrzeń zielona np. ogród na dachu. Ten rodzaj płaskiego dachu różni się kolejnością warstw, które są ułożone w taki sposób, żeby dach nie przeciekał, nawet jesienią kiedy roślinność zatrzymuje dużo wilgoci na dachu. Stropodach odwrócony składa się z:
    1. warstwy nośnej,
    2. warstwy spadkowej,
    3. warstwy hydroizolacyjnej,
    4. warstwy z izolacją termiczną,
    5. warstwy wierzchniej.

      6. Warstwy i rodzaje stropodachu

Stropodach - jaki spadek powinien mieć płaski dach?

Z estetycznego punktu widzenia inwestor decydujący się na ten rodzaj dachu chce, by był jak najbardziej płaski, czyli taki, który podkreśli nowoczesną bryłę budynku. Jednak w praktyce im większy spadek dachu, tym lepiej. Obecnie stropodachy mają najczęściej od 3 do 20% spadku, w tym wypadku mniejszy spadek oznacza więcej pracy i obowiązków dla gospodarza. Jesienią na dachu zalegają mokre liście, które obciążają dach, trzymają wilgoć i gniją. Zimą natomiast zalega na nim śnieg - a w przypadku małego spadku, śnieg sam nie opadnie, co oznacza, że trzeba go regularnie usuwać. Mokry śnieg stanowi duże obciążenie dla konstrukcji dachu i nie powinien zalegać na nim.

Warstwy stropodachu - konstrukcja i ich funkcje

Warstwa konstrukcyjna
Jest wykonana z żelbetu monolitycznego lub gęstożebrowego. W przypadku stropodachów nieocieplonych jest to jedyna warstwa dachu.

Warstwa paroizolacyjna
Pełni bardzo ważną rolę w budynkach pokrytych stropodachem. Zadaniem tej warstwy jest odprowadzanie wilgoci z wnętrza domu, a dokładnie pary, która powstaje podczas gotowania, kąpania i różnicy temperatur. W starych domach zastosowanie niewłaściwych lub niedostatecznie dobrych materiałów, a czasem nawet pominięcie tej warstwy powodowało wilgoć. Współcześnie architekci wyeliminowali ten problem i nowoczesne stropodachy są pokryte warstwą paroizolacyjną, która składa się z folii paroprzepuszczalnej - przepuszcza ona parę z wnętrza domu na zewnątrz budynku. Alternatywą dla tej folii są materiały bitumiczne.

Warstwa termoizolacyjna
To warstwa, która jest bardzo ważna w przypadku stropodachów, a która w większości dawnych konstrukcji była niedostateczna, dlatego też domy z lat 70-tych XX trudno było ogrzać. Obecnie warstwę termoizolacyjną wykonuje się z twardego styropianu (takiego jak na podłogę), polistyrenu ekstradowanego, wełny mineralnej, celulozowej lub w granulacie. W przypadku dachów wentylowanych: dwa ostatnie rozwiązania są niezwykle rzadko stosowane.

Warstwa pokryciowa
Jest to warstwa, która jest wykonywana z materiału hydroizolacyjnego. Wśród najczęściej wybieranych materiałów na stropodach wyróżniamy membranę PCV lub EPDM, które są stosowane w podwójnej warstwie. Materiały te są termozgrzewalne, więc możliwość wystąpienia przecieków jest zminimalizowana. Zaletą zastosowania membrany jest jej jasny kolor, który w mniejszym stopniu przyciąga promienie słońca, a więc dach się nie nagrzewa tak bardzo jak w przypadku np. czarnej papy.

Warstwa spadkowa
To jeden z ważniejszych elementów w przypadku stropodachów. Odpowiednio zaprojektowana warstwa spadkowa zapewnia odwodnienie dachu i spadek śniegu. Warstwa ta może być skonstruowana ze spadkiem od 3 do 20%. Najczęściej powstaje z wylewki cementowej z odpowiednim spadkiem. Inną możliwością, jest zastosowanie warstwy spadkowej z mieszanki styropianu i cementu. Takie rozwiązanie w znacznie mniejszym stopniu obciąża konstrukcję dachu. Kolejna możliwość to warstwa spadkowa uformowana w termoizolacji. W tym celu należy zastosować dedykowaną wełnę mineralną lub specjalny styropian. Równie dobrze sprawdzają się dedykowane płyty w kształcie klinów, które są wykonywane na zamówienie na podstawie projektu dachu.

Pusta warstwa powietrzna
Tak zwana pustka powietrzna, która w przypadku stropodachu jest niezwykle ważna. Jest to pusta przestrzeń, którą pozostawia się nad warstwą termoizolacyjną. W domach z lat 70-tych wysokość na jakiej znajduje się pustka powietrzna widać gołym okiem z zewnątrz budynku. Są to nieprzeszklone wąskie (30 - 40 cm) otwory w ścianie, które wentylują dach i zapobiegają powstawaniu wilgoci w domu i zagrzybieniu dachu. W nowoczesnym budownictwie najczęściej stosuje się kominki wentylacyjne. W większości starych i nowych budynków ze stropodachem pustka powietrzna ma wysokość pozwalającą na swobodne przemieszczanie się po niej. Dużym błędem właścicieli domów ze stropodachem jest zakrywanie na sezon zimowy otworów w ścianie (kanalików wentylujących). Taka praktyka powoduje powstawanie wilgoci w domu i na dachu a także nieprzyjemny zapach w domu. Zakrycie otworów wentylacyjnych ma niewielki wpływ na stratę ciepła w domu, która przy dobrej izolacji termicznej stropodachu jest naprawdę znikoma. Ponadto im większa i bardziej "drożna" pustka powietrzna, tym lepsza izolacja termiczna na najwyższej kondygnacji. W starym budownictwie, w którym ciepło ucieka przez ten rodzaj dachu, warto przyjrzeć się samej konstrukcji i ewentualnie skorygować błędy konstrukcyjne. Jak pokazuje praktyka: większość problemów ze stropodachami jest spowodowana zastosowaniem niewłaściwych materiałów lub złą konstrukcją tych dachów. Większość błędów popełnianych podczas budowy w XX, we współczesnym budownictwie została wyeliminowana.

Warstwa konstrukcyjna
Powstaje nad pustą warstwą powietrza i jest stosowana w stropodachach wentylowanych. Warstwa ta jest układana z dedykowanych żelbetowych płyt korytkowych, które zapewniają spływanie wody z powierzchni dachu. Warstwa konstrukcyjna jest wsparta na bocznych ściankach i powstaje ze wspomnianych wyżej płyt, deskowania na krokwiach lub wiązarów. Jest to bardzo ważna warstwa ze względu na prawidłowe funkcjonowanie płaskiego dachu. Skuteczne odprowadzenie wody deszczowej ze stropodachu zapewnia bezawaryjne użytkowanie domu i minimalizuje ryzyko wystąpienia zacieków i wilgotnych ścian.

Wady i zalety stropodachów

Stropodach jak każdy rodzaj dachu ma wady i zalety, choć w przypadku tych nowoczesnych - zalet jest znacznie więcej niż wad. Do najważniejszych zalet stropodachu należą:

  • pełna kondygnacja zamiast poddasza - dla jednych jest zaletą, a dla innych wadą. Pod stropodachem najczęściej znajduje się piętro pełnej wysokości, które pozwala na dowolną aranżację i zagospodarowanie poddasza. W domach z lat 70-tych ubiegłego stulecia bardzo często stosowano pół-strych, czyli kondygnację o wysokości od 70 do 140 cm, która pełniła jedynie funkcję strychu do przechowywania. W praktyce niska przestrzeń i brak możliwości swobodnego przemieszczania czyniły tą pół kondygnację nieużytkową częścią budynku;
  • brak skosów - najwyższa kondygnacja w domach z takim dachem nie ma skosów charakterystycznych dla domów ze spadzistymi dachami. Oznacza to, że można wykorzystać całą powierzchnię pod stropodachem;
  • mniejsza strata ciepła przez dach - niestety, jest to cecha tylko nowoczesnych stropodachów, które mają zachowaną kolejność wszystkich warstw i powstały z nowoczesnych materiałów. W większości starych przypadków nie stosowano odpowiedniej termoizolacji i warstwy paroizolacyjnej, więc mieszkańcy tych domów często narzekali na trudność w ogrzaniu najwyższej kondygnacji i wilgoć w domu;
  • różnorodna konstrukcja dachu - decydując się na stropodach można zastosować kilka różnych rozwiązań konstrukcyjnych, które architekt dopasowuje do bryły i warunków konstrukcyjnych budynku;
  • taki dach można wykonać z różnorodnych materiałów, które również dopasowujemy do warunków technicznych budynku oraz budżetu inwestorów;
  • nowoczesny minimalistyczny design, który pozwala na uzyskanie ultra nowoczesnego wyglądu budynku i nie zakłóca minimalistycznej bryły. Wielu inwestorów przeprowadzając gruntowny remont dachu decyduje się na zmianę dachu dwu- lub wielospadowego na stropodach, który pozwala dom typu stodoła zamienić w dwukondygnacyjny nowoczesny dom z ogrodem na dachu;
  • dodatkowa przestrzeń zewnętrzna do aranżacji - stropodach doskonale sprawdza się w miejskich domach jednorodzinnych, w których brakuje typowego podwórza i przestrzeni zielonej, zewnętrznego letniego salonu z jadalnią, rodzinnej siłowni na świeżym powietrzu, a nawet ogródka warzywnego. Taki rodzaj dachu największą popularnością cieszy się w miejskiej dżungli, gdzie stanowi sporą dodatkową przestrzeń życiową do zagospodarowania. Wprawdzie takie ogrody i letnie salony są użytkowane tylko sezonowo, ale przy odpowiedniej aranżacji można sprawić, że w ogrodzie na dachu jednorodzinnego domu w centrum wielkiej aglomeracji poczujemy się jak na wakacjach za miastem;
  • mały dach - ten rodzaj ma dużo mniejszą powierzchnię niż dach dwu- i wielospadowy, a to oznacza niższy koszt budowy i remontu. Ponadto wykonanie jest tańsze, ponieważ zbudowanie mniejszej powierzchni dachowej zajmuje mniej czasu. Podczas pokrywania budynku stropodachem odchodzi również koszt związany z wykończeniem dachu typowym dla pokryć dwuspadowych.

    • Zalety i wady stropodachu

Do wad tego rozwiązania należy konieczność wykonania z dbałością o każdy szczegół. To właśnie od dobrego projektu i starannego wykonania każdej warstwy dachu zależy to, czy będzie on powodem do dumy, czy też "skarbonką" bez dna. Ponadto:

  • konieczność zastosowania materiałów z najwyższej półki - wprawdzie decydując się na stropodach, mamy do wyboru tańsze i droższe konstrukcje, ale kiedy wybierzemy konkretny rodzaj płaskiego dachu, nie warto szukać oszczędności i kupować tańszych lub zastępczych materiałów. W tym wypadku każda zmiana wcześniej lub później się zaowocuje dużym kosztami remontów, napraw i wymiany poszczególnych elementów dachu;
  • duży koszt budowy w przypadku stropodachu odwróconego, czyli takiego, na którym możemy zasiać trawę i urządzić ogród z prawdziwego zdarzenia. W tym wypadku kluczowe znaczenie ma hydroizolacja, grubość i wysokość warstw, a także cena materiałów dekarskich;
  • konieczność oczyszczania dachu z liści i igieł, które gubią drzewa na jesieni;
  • konieczność odśnieżania dachu - pamiętajmy, że nawet nowy stropodach może się załamać pod ciężarem mokrego śniegu.

Na co zwrócić uwagę decydując się na stropodach?

  1. Stropodach ze względu na płaską konstrukcję jest bardziej narażony na przeciążenia od dachów spadzistych. Z tego też powodu już na etapie projektowania dachu, warto dobrze zastanowić się nad spadkiem, czyli nachyleniem dachu. Obecnie większość inwestorów upiera się przy zupełnie płaskim dachu z minimalnym dopuszczalnym 3% nachyleniem. Jednak nieco większy spadek najczęściej nie ma dużego wpływu na wygląd bryły budynku, ale pozwala uniknąć wielu typowych dla stropodachów problemów w użytkowaniu. Zupełnie płaski dach wcześniej lub później oznacza przeciekanie, wilgoć i nadmierne obciążenie konstrukcji dachu i ścian nośnych w sezonie zimowym. Zalegający na dachu mokry śnieg może poważnie uszkodzić dach, a w skrajnych przypadkach naruszyć konstrukcję budynku;
  2. Konstrukcja stropodachu powinna uwzględniać ciężar mokrych liści i śniegu, które nie spadną z płaskiego dachu. Zatem konstrukcja ta powinna utrzymać nie tylko pokrycie wraz ze wszystkimi warstwami, ale być na tyle wytrzymała, aby unieść ciężki mokry śnieg czy mokre liście i igły z drzew iglastych;
  3. Konieczność czyszczenia płaskiego dachu z mchu, którym pokrycie domu zaczyna porastać już po kilku sezonach, a który nie spada jak w przypadku dachu spadzistego;
  4. Do budowy stropodachów rekomendowana jest najwyższej jakości izolacja hydrotermiczna, która zapewni bezproblemowe użytkowanie, nawet jeśli mowa o niezagospodarowanym dachu. W przypadku domów z płaskim dachem zastosowanie dobrej jakości materiałów sprawi, że na najwyższej kondygnacji latem będzie chłodno, a zimą ciepło. Nawet niewielki błąd może sprawić, że stropodach nie będzie stanowił izolacji termicznej, zacznie przeciekać lub gnić, a w domu pojawi się wilgoć. I tutaj warto zastanowić się czy na pewno takie rozwiązanie będzie bardziej budżetowe i lepsze niż dach spadzisty. Mimo mniejszej powierzchni dachu warto przeliczyć koszt niezbędnych materiałów i robocizny, ponieważ porządny dach można wykonać tylko z drogich dedykowanych materiałów;
  5. Konieczność perfekcyjnego wykonania odwodnienia i wypustów dachowych - równie duże znaczenie ma prawidłowe zamontowanie przelewów bocznych a także wszystkich instalacji przechodzących przez dach;
  6. Konieczność zatrudnienia wykwalifikowanej ekipy dekarzy, którzy mogą udokumentować swoje doświadczenie w budowie dachów. W tym wypadku również nie warto szukać oszczędności, gdyż nieprawidłowe zastosowanie materiałów (nawet z najwyższej półki cenowej) będzie skutkowało licznymi problemami, a nawet przedwczesnym zniszczeniem dachu. Zatem ekipa, która już na wstępie mówi, że "nigdy nie robiła stropodachu, ale jego wykonanie jest proste" - prawdopodobnie popełni jakiś błąd w trakcie jego budowy.

Nasza porada: stropodach tak, ale tylko wówczas, jeśli nie planujesz oszczędzać na materiałach i zatrudnić profesjonalną ekipę z doświadczeniem.

Komentarze